Diccionario
Herramientas
Diccionario español-salia huo. Instituto Caro y Cuervo.
despalizar
-
(yo) despalizo v. c. raidiga [raidiga]
Conjugador sáliba
El verbo es raidiga, la raíz verbal es rai_ig, su grupo es 6 y la fonotáctica de su raíz es CVV_VC.
Nota bene: Este conjugador usa un algoritmo computacional, basado en un paradigma verbal, y no todas sus conjugaciones están testificadas.
Presente /
Pasado1PS raidiga 2PS raikwiga 3PSM raiiga 3PSF raixiga 1PPL raitiga 2PPL raikwigãdo 3PPL raijiga Presente /
Pasado negativo1PS raidigdia 2PS raikwigdia 3PSM raiigdia 3PSF raixigdia 1PPL raitigdia 2PPL raikwigdiãdo 3PPL raijigdia Presente /
Pasado continuo1PS raidiniga 2PS raikwiniga 3PSM raiiniga 3PSF raixiniga 1PPL raitiniga 2PPL raikwinigãdo 3PPL raijiniga Presente /
Pasado continuo negativo1PS raidinigadia 2PS raikwinigadia 3PSM raiinigadia 3PSF raixinigadia 1PPL raitinigadia 2PPL raikwinigadiãdo 3PPL raijinigadia Presente /
Futuro1PS raidigaga 2PS raikwigaga 3PSM raiigaga 3PSF raixigaga 1PPL raitigaga 2PPL raikwigagãdo 3PPL raijigaga Presente /
Futuro negativo1PS raidigadiga 2PS raikwigadiga 3PSM raiigadiga 3PSF raixigadiga 1PPL raitigadiga 2PPL raikwigadigãdo 3PPL raijigadiga Presente /
Futuro continuo1PS raidinigaga 2PS raikwinigaga 3PSM raiinigaga 3PSF raixinigaga 1PPL raitinigaga 2PPL raikwinigagãdo 3PPL raijinigaga Presente /
Futuro continuo negativo1PS raidinigadiga 2PS raikwinigadiga 3PSM raiinigadiga 3PSF raixinigadiga 1PPL raitinigadiga 2PPL raikwinigadigãdo 3PPL raijinigadiga Potencial imperfecto 1PS raidiganao raidigaga 2PS raikwiganao raikwigaga 3PSM raiiganao raiigaga 3PSF raixiganao raixigaga 1PPL raitiganao raitigaga 2PPL raikwiganao raikwigagãdo 3PPL raijiganao raijigaga Nominalizado 3M raibe 3F raibo 3PLN raibodu Nominalizado negativo 3M raibedi 3F raibodi 3PLN raibodudi Nominalizado continuo 3M raibine 3F raibino 3PLN raibinodu Nominalizado continuo caduco focalizado 1PS (M) raibinexacha 1PS (F) raibinoxacha 2PS (M) raibinexaga 2PS (F) raibinoxaga 3PS (M) raibinexa 3PS (F) raibinoxa 1PP (M/F) raibinoduxata 2PP (M/F) raibinoduxagãdo 3PP (M/F) raibinoduxaja Nominalizado continuo focalizado 1PS (M) raibinecha 1PS (F) raibinocha 2PS (M) raibinega 2PS (F) raibinoga 3PS (M) raibinea 3PS (F) raibinoxa 1PP (M/F) raibinoduta 2PP (M/F) raibinodugãdo 3PP (M/F) raibinoduja Nominalizado perfecto focalizado 1PS (M) raibejocha 1PS (F) raibojocha 2PS (M) raibejoga 2PS (F) raibojoga 3PS (M) raibejoa 3PS (F) raibojoxa 1PP (M/F) raibodujota 2PP (M/F) raibodujogãdo 3PP (M/F) raibodujoja - Yo despalizo el conuco - Jĩsi sachu raidiga . (Martina Yavimay)
- (yo) estoy despalizando v. raidigina [raidigina]
- Yo estoy despalizando el conuco - Jĩsi sachu raidigina . (Martina Yavimay)
- En el mes de agosto primero hago la rocería o socolo el rastrojo y lo quemo, después despalizo botando todos los carameros o chamizos, siembro la planta de yuca - Jĩsicha jĩsi pamẽda agoto bejodina sachu raidiganara jua'na jua ekwe sudaya chiana sẽã yodigã. (Tomás Joropa)
- (yo) despalicé v. sudacha chigaga [sudaca cigaga]
- Ejemplo pendiente.
- (ellos) están despalizando v. sudacha jiina [sudacha hiina] var. d. sudaya jiina.
- Varios hombres están despalizando el conuco nuevo - Jĩtu umutu sudacha jiina sajimeje. (Martina Yavimay)
Observaciones gramaticales: Raidiga '(yo) despalizo' es un verbo discontinuo que infija el morfema -d-: índice de primera persona singular y sufija el morfema -a: modo real.
Observaciones culturales: Raidigina '(yo) estoy desmatonando' también significa 'despalizar'.
Observaciones gramaticales: Raidigina '(yo) estoy desmatonando' término que sufija el morfema -d-: índice de primera persona singular, -in-: aspecto durativo y -a: modo real.
Observaciones culturales: Sudacha chigaga '(yo) despalicé' también significa 'despalizar'.
Observaciones gramaticales: Sudacha chigaga '(yo) despalicé' término conformado por sudaca 'dañar' y chigaga '¿?' prefija el morfema ch-: índice de primera persona singular.
Observaciones gramaticales: Sudacha jiina '(ellos) están despalizando' término conformado por sudacha 'dañar' y jiina '¿?' prefija el morfema j-: índice de tercera persona plural y sufija el morfema -in-: aspecto durativo y el morfema -a: modo real.