Diccionario
Herramientas
Diccionario salia huo-español. Instituto Caro y Cuervo.
kãĩdaga
- kãĩdaga [kãĩndaga] v. (yo) abro var. d. kañadaga.
- Jĩsi kãĩdaga - Yo abro. (Tomás Joropa)
- kañadojoã [kañadohoã] v. le abre var. d. kaĩdojoã.
- Jo'oda baijonadijã bojonodijã aja kañadojoã aja kañadojo - Si ya está bien le abre la boca. (Tomás Joropa)
- Nominalizado
- kãpade [kãmpade] v.t.n.m. el que abre var. d. kwapade.
- Ejemplo pendiente.
- kãpado [kãmpado] v.t.n.f. la que abre var. d. kwapado.
- Ejemplo pendiente.
- kãpadodu [kãmpadodu] v.t.n.pl. los, las que abren var. d. kwapadodu.
- Ejemplo pendiente.
- Adjetivado
- kãpadaidi [kãmpadaidi] v.t.a.m. que abre (él) var. d. kwapadaidi.
- Ejemplo pendiente.
- kãpadaixu [kãmpadaixu] v.t.a.f. que abre (ella) var. d. kwapadaixu.
- Ejemplo pendiente.
- kãpadaidu [kãmpadaidu] v.t.a.pl. que abren (ellos, ellas) var. d. kwapadaidu.
- Ejemplo pendiente.
- Locuciones
- ajwa kãĩdada [ahʷa kãĩŋdada] loc. verb. (yo) abro la puerta
- Ejemplo pendiente.
- kãĩdaga [kãĩŋdaga] v. (yo) arranco (yuca)
- Jĩsi pikia kãĩdagã - Yo arranco yuca dulce.
- kãĩtaga [kãĩŋtaga] v. (nosotros) arrancamos (yuca)
- Yena ichaje sẽãra kãĩtagã jiñu mulujui uagagara - Arrancamos poquita yuca para el murujui.
- kãĩjaga [kãĩŋhaga] v. (ellos) arrancan (yuca)
- Masodi bejodinara maso bejodinnaraa ochotoediraa jooda kaĩjaga jĩñu palisa - El ocho del mes de marzo arrancan esa palizada.
- Nominalizado
- kaĩpage [kaĩmpage] v.t.n.m. el que arranca
- Ejemplo pendiente.
- kaĩpago [kaĩmpago] v.t.n.f. la que arranca
- Jena kaĩpago kaĩxagana jiñu saxagana jiu jiñu xĩgiga ãda gwaixagã jiñu gwaixagana jo'oda jiñu ãdaxana - Arrancaba, raspaba, rallaba y exprimía eso.
- kaĩpagodu [kaĩmpagodu] v.t.n.pl. los, las que arrancan
- Ejemplo pendiente.
Observaciones gramaticales: Kãĩdaga '(yo) abro' sufija el morfema -d-: índice de primera persona singular. Este verbo cuya estructura silábica inicial es CVV- se conjuga: kãĩdaga '(yo) abro/abrí', kãĩgaga '(usted) abre/abrió', kãĩyaga '(él) abre/abrió', kãĩxaga '(ella) abre/abrió', kãĩtaga '(nosotros) abrimos', kãĩgagãdo '(ustedes) abren/abrieron', kãĩjaga '(ellos, ellas) abren/abrieron'.
Observaciones gramaticales: Kãpade 'el que abre', sufija el morfema discontinuo de clase nominal animado -e: masculino singular. Es probable que el morfema -p- cumpla funciones de cambiar la categoría gramatical.
Observaciones gramaticales: Kãpado 'la que abre', sufija el morfema discontiunuo de clase nominal animado -o: femenino singular.
Observaciones gramaticales: Kãpadodu 'los, las que abren', sufija el morfema discontinuo de clase nominal animado -odu: masculino o femenino plural.
Observaciones gramaticales: Kãpadaidi 'que abre (masculino)', sufija el morfema adjetivizador -ai- y el morfema de clase nominal animado -di: masculino singular.
Observaciones gramaticales: Kãpadaixu 'que abre (femenino)', sufija el morfema adjetivizador -ai- y el morfema de clase nominal animado -xu: femenino singular.
Observaciones gramaticales: Kãpadaidu 'que abren (masculino o femenino plural)', sufija el morfema adjetivizador -ai- y el morfema de clase nominal animado -du: masculino o femenino plural.
Observaciones gramaticales: Kaĩpage 'el que arranca', sufija el morfema de clase nominal animado -e: masculino singular.
Observaciones gramaticales: Kaĩpago 'la que arranca', sufija el morfema de clase nominal animado -o: femenino singular.
Observaciones gramaticales: Kaĩpagodu 'los, las que arrancan', sufija el morfema de clase nominal animado -odu: masculino o femenino plural.
Categorías:
- Diccionario salia huo-espanol
- Sin sonido
- Verbo
- Variante dialectal
- Verbo con tendencia a la nominalización masculino
- Ejemplo pendiente
- Verbo con tendencia a la nominalización femenino
- Verbo con tendencia a la nominalización plural
- Verbo tendiente a la adjetivación masculina
- Verbo tendiente a la adjetivación femenina
- Verbo tendiente a la adjetivación plural
- Locución verbal