Diccionario
Herramientas
(No se muestran 6 ediciones intermedias del mismo usuario) | |||
Línea 3: | Línea 3: | ||
{{grupo}} | {{grupo}} | ||
{{acep_es | {{acep_es | ||
− | |loc= por | + | |loc= por la mañana |
− | |cat_gra= | + | |cat_gra=loc. nom. |
|equ=yeneje | |equ=yeneje | ||
|fon=ɟe-ne-he | |fon=ɟe-ne-he | ||
|var_d= ye'ne | |var_d= ye'ne | ||
+ | |ej_1= | ||
+ | |tr_1= | ||
+ | |sab_1= | ||
+ | }} | ||
+ | |||
+ | {{acep_es | ||
+ | |loc= por la mañana | ||
+ | |cat_gra= loc. adv. | ||
+ | |equ=yena jea | ||
+ | |fon=ɟe-na he-a | ||
|ej_1= | |ej_1= | ||
|tr_1= | |tr_1= | ||
Línea 23: | Línea 33: | ||
|sab_1= | |sab_1= | ||
}} | }} | ||
+ | {{cierra grupo}} | ||
+ | {{grupo}} | ||
{{acep_es | {{acep_es | ||
Línea 32: | Línea 44: | ||
|tr_1= | |tr_1= | ||
|sab_1= | |sab_1= | ||
+ | |obs_gra=''Maanana'' 'por el camino' sufija el morfema -na: caso inesivo | ||
}} | }} | ||
− | + | {{cierra grupo}} | |
− | {{ | + | {{grupo}} |
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | }} | + | |
− | + | ||
− | {{ | + | |
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | }} | + | |
{{acep_es | {{acep_es | ||
|loc= ¿por dónde? | |loc= ¿por dónde? | ||
− | |cat_gra=loc adv. | + | |cat_gra=loc. adv. |
|equ=tenaja | |equ=tenaja | ||
|fon=te-na-ha | |fon=te-na-ha | ||
Línea 63: | Línea 58: | ||
|sab_1= | |sab_1= | ||
}} | }} | ||
+ | {{cierra grupo}} | ||
+ | {{grupo}} | ||
{{acep_es | {{acep_es | ||
− | |loc= ¿por qué? | + | |loc=¿por qué? |
|cat_gra=loc. adv. | |cat_gra=loc. adv. | ||
− | |equ= | + | |equ=amena |
− | |fon= | + | |fon=a-me-na |
− | |var_d= | + | |var_d=umena |
− | |ej_1= | + | |ej_1=¿Por qué dice eso? |
− | |tr_1= | + | |tr_1=¿<u>Amena</u> ñe'e kwekwa? |
− | |sab_1= | + | |sab_1=Santos Heliodoro Caribana |
+ | |obs_cul=''Amena'' '¿por qué?, también significa ¿qué?, ¿de qué?, ¿por qué? | ||
}} | }} | ||
{{acep_es | {{acep_es | ||
− | |loc= | + | |loc= ¿por qué? |
|cat_gra=loc. adv. | |cat_gra=loc. adv. | ||
|equ=ameta | |equ=ameta | ||
Línea 84: | Línea 82: | ||
|sab_1= | |sab_1= | ||
}} | }} | ||
+ | |||
+ | {{acep_es | ||
+ | |loc= ¿por qué? | ||
+ | |cat_gra=loc. adv. | ||
+ | |equ=omenataa' | ||
+ | |fon=o-me-na-taːˀ | ||
+ | |var_d=amanata | ||
+ | |ej_1= | ||
+ | |tr_1= | ||
+ | |sab_1= | ||
+ | }} | ||
+ | {{cierra grupo}} | ||
+ | {{grupo}} | ||
{{acep_es | {{acep_es | ||
Línea 90: | Línea 101: | ||
|equ=beena | |equ=beena | ||
|fon=beː-na | |fon=beː-na | ||
− | |ej_1= | + | |ej_1=Niños vayan por un lado |
− | |tr_1= | + | |tr_1=<u>Beena </u>gukwa'da nẽtu |
− | |sab_1= | + | |sab_1=Belarmino Pónare Guacarapare |
+ | |obs_cul= ''Beena'' 'hacia un lado' también significa 'por un lado' | ||
}} | }} | ||
+ | {{cierra grupo}} | ||
+ | {{grupo}} | ||
{{acep_es | {{acep_es | ||
|loc= por eso | |loc= por eso | ||
|cat_gra= loc. nom. | |cat_gra= loc. nom. | ||
− | |equ= | + | |equ=ñexana |
− | |fon= | + | |fon=ɲe-xa-na |
|ej_1=Por eso los sálibas de antes tenían grandes cañaverales | |ej_1=Por eso los sálibas de antes tenían grandes cañaverales | ||
− | |tr_1=<u> | + | |tr_1=<u>Ñexanara</u> gwipua ñojãpu ĩxiguuxaja jĩtu saya ĩxadu saliaxa |
|sab_1= | |sab_1= | ||
|ej_2=Por eso solamente los viejos son los que pueden comer pescado asado | |ej_2=Por eso solamente los viejos son los que pueden comer pescado asado | ||
− | |tr_2=<u> | + | |tr_2=<u>Ñexanara</u> je'du sĩgwedujãra jĩtu bae leiga pajĩ ikwadu ñe'e okotona doigadi |
|sab_2= | |sab_2= | ||
}} | }} | ||
+ | {{cierra grupo}} | ||
+ | {{grupo}} | ||
{{acep_es | {{acep_es | ||
Línea 113: | Línea 129: | ||
|equ=saixe | |equ=saixe | ||
|fon=sai-xe | |fon=sai-xe | ||
+ | |ej_1= | ||
+ | |tr_1= | ||
+ | |sab_1= | ||
+ | }} | ||
+ | {{cierra grupo}} | ||
+ | {{grupo}} | ||
+ | |||
+ | {{acep_es | ||
+ | |loc= por todo | ||
+ | |cat_gra= loc. adj. | ||
+ | |equ=sĩpodi | ||
+ | |fon=sĩ-po-di | ||
|ej_1= | |ej_1= | ||
|tr_1= | |tr_1= | ||
Línea 128: | Línea 156: | ||
|obs_cul=''Sĩõẽ'' 'por todas partes', también significa 'en todas partes' | |obs_cul=''Sĩõẽ'' 'por todas partes', también significa 'en todas partes' | ||
}} | }} | ||
+ | |||
+ | {{acep_es | ||
+ | |loc=en todas partes | ||
+ | |cat_gra=loc. nom. | ||
+ | |equ=sĩobena | ||
+ | |fon=sĩ-o-be-na | ||
+ | |ej_1=Lo que está en todas partes es la yerba mala | ||
+ | |tr_1=<u>Sĩoe</u> <u>sĩobena</u> ĩxajã jiñu ooda bayadi | ||
+ | |sab_1=Ismael Catimay | ||
+ | }} | ||
+ | {{cierra grupo}} | ||
+ | {{grupo}} | ||
{{acep_es | {{acep_es | ||
Línea 134: | Línea 174: | ||
|equ=sĩãme | |equ=sĩãme | ||
|fon=sĩ-ã-me | |fon=sĩ-ã-me | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|ej_1= | |ej_1= | ||
|tr_1= | |tr_1= | ||
|sab_1= | |sab_1= | ||
}} | }} |
Última revisión de 14:21 7 oct 2015
Diccionario español-salia huo. Instituto Caro y Cuervo.
por
- por la mañana loc. nom. yeneje [ɟenehe] var. d. ye'ne.
- Ejemplo pendiente.
- por la mañana loc. adv. yena jea [ɟena hea]
- Ejemplo pendiente.
- por debajo loc. adv. ubenãda [ubenãnda]
- Ejemplo pendiente.
- por el camino loc. nom. maanana [maːnana]
- Ejemplo pendiente.
- ¿por dónde? loc. adv. tenaja [tenaha]
- Ejemplo pendiente.
- ¿por qué? loc. adv. amena [amena] var. d. umena.
- ¿Por qué dice eso? - ¿Amena ñe'e kwekwa?. (Santos Heliodoro Caribana)
- ¿por qué? loc. adv. ameta [ameta]
- Ejemplo pendiente.
- ¿por qué? loc. adv. omenataa' [omenataːˀ] var. d. amanata.
- Ejemplo pendiente.
- por un lado loc. adv. beena [beːna]
- Niños vayan por un lado - Beena gukwa'da nẽtu. (Belarmino Pónare Guacarapare)
- por eso loc. nom. ñexana [ɲexana]
- Por eso los sálibas de antes tenían grandes cañaverales - Ñexanara gwipua ñojãpu ĩxiguuxaja jĩtu saya ĩxadu saliaxa.
- Por eso solamente los viejos son los que pueden comer pescado asado - Ñexanara je'du sĩgwedujãra jĩtu bae leiga pajĩ ikwadu ñe'e okotona doigadi.
- por fin loc. nom. saixe [saixe]
- Ejemplo pendiente.
- por todo loc. adj. sĩpodi [sĩpodi]
- Ejemplo pendiente.
- por todas partes loc. adv. sĩõẽ [sĩõẽ]
- Ejemplo pendiente.
- en todas partes loc. nom. sĩobena [sĩobena]
- Lo que está en todas partes es la yerba mala - Sĩoe sĩobena ĩxajã jiñu ooda bayadi. (Ismael Catimay)
- por todas partes loc. adv. sĩãme [sĩãme]
- Ejemplo pendiente.
Observaciones gramaticales: Maanana 'por el camino' sufija el morfema -na: caso inesivo.
Observaciones culturales: Amena '¿por qué?, también significa ¿qué?, ¿de qué?, ¿por qué?.
Observaciones culturales: Beena 'hacia un lado' también significa 'por un lado'.
Observaciones culturales: Sĩõẽ 'por todas partes', también significa 'en todas partes'.