(No se muestran 6 ediciones intermedias del mismo usuario)
Línea 3: Línea 3:
 
{{grupo}}
 
{{grupo}}
 
{{acep_es
 
{{acep_es
|loc= por  
+
|loc= por la mañana
|cat_gra=prep.  
+
|cat_gra=loc. nom.
 
|equ=yeneje  
 
|equ=yeneje  
 
|fon=ɟe-ne-he
 
|fon=ɟe-ne-he
 
|var_d= ye'ne
 
|var_d= ye'ne
 +
|ej_1=
 +
|tr_1=
 +
|sab_1=
 +
}}
 +
 +
{{acep_es
 +
|loc= por la mañana
 +
|cat_gra= loc. adv.
 +
|equ=yena jea
 +
|fon=ɟe-na he-a
 
|ej_1=
 
|ej_1=
 
|tr_1=
 
|tr_1=
Línea 23: Línea 33:
 
|sab_1=
 
|sab_1=
 
}}
 
}}
 +
{{cierra grupo}}
 +
{{grupo}}
  
 
{{acep_es
 
{{acep_es
Línea 32: Línea 44:
 
|tr_1=
 
|tr_1=
 
|sab_1=   
 
|sab_1=   
 +
|obs_gra=''Maanana'' 'por el camino' sufija el morfema -na: caso inesivo
 
}}
 
}}
 
+
{{cierra grupo}}
{{acep_es
+
{{grupo}}
|loc= por debajo
+
|cat_gra= loc. adv.
+
|equ=ubenãda
+
|fon=u-be-nãn-da
+
|ej_1=
+
|tr_1=
+
|sab_1=
+
}}
+
 
+
{{acep_es
+
|loc= por la mañana
+
|cat_gra= loc. adv.
+
|equ=yena jea
+
|fon=ɟe-na he-a
+
|ej_1=
+
|tr_1=
+
|sab_1=
+
}}
+
  
 
{{acep_es
 
{{acep_es
 
|loc= ¿por dónde?  
 
|loc= ¿por dónde?  
|cat_gra=loc adv.
+
|cat_gra=loc. adv.
 
|equ=tenaja  
 
|equ=tenaja  
 
|fon=te-na-ha
 
|fon=te-na-ha
Línea 63: Línea 58:
 
|sab_1=   
 
|sab_1=   
 
}}
 
}}
 +
{{cierra grupo}}
 +
{{grupo}}
  
 
{{acep_es
 
{{acep_es
|loc= ¿por qué?  
+
|loc=¿por qué?
 
|cat_gra=loc. adv.  
 
|cat_gra=loc. adv.  
|equ=ome'natáa'
+
|equ=amena
|fon=o-meˀ-na-táːˀ
+
|fon=a-me-na
|var_d= amanata
+
|var_d=umena
|ej_1=
+
|ej_1=¿Por qué dice eso?
|tr_1=
+
|tr_1=¿<u>Amena</u> ñe'e kwekwa?
|sab_1=  
+
|sab_1=Santos Heliodoro Caribana
 +
|obs_cul=''Amena'' '¿por qué?, también significa ¿qué?, ¿de qué?, ¿por qué?
 
}}
 
}}
  
 
{{acep_es
 
{{acep_es
|loc= por qué  
+
|loc= ¿por qué?
 
|cat_gra=loc. adv.  
 
|cat_gra=loc. adv.  
 
|equ=ameta  
 
|equ=ameta  
Línea 84: Línea 82:
 
|sab_1=
 
|sab_1=
 
}}
 
}}
 +
 +
{{acep_es
 +
|loc= ¿por qué?
 +
|cat_gra=loc. adv.
 +
|equ=omenataa'
 +
|fon=o-me-na-taːˀ
 +
|var_d=amanata
 +
|ej_1=
 +
|tr_1=
 +
|sab_1=
 +
}}
 +
{{cierra grupo}}
 +
{{grupo}}
  
 
{{acep_es
 
{{acep_es
Línea 90: Línea 101:
 
|equ=beena  
 
|equ=beena  
 
|fon=beː-na
 
|fon=beː-na
|ej_1=
+
|ej_1=Niños vayan por un lado
|tr_1=
+
|tr_1=<u>Beena </u>gukwa'da nẽtu
|sab_1=
+
|sab_1=Belarmino Pónare Guacarapare
 +
|obs_cul= ''Beena'' 'hacia un lado' también significa 'por un lado'
 
}}
 
}}
 +
{{cierra grupo}}
 +
{{grupo}}
  
 
{{acep_es
 
{{acep_es
 
|loc= por eso
 
|loc= por eso
 
|cat_gra= loc. nom.  
 
|cat_gra= loc. nom.  
|equ=ñee'xana
+
|equ=ñexana
|fon=ɲeː?-xa-na
+
|fon=ɲe-xa-na
 
|ej_1=Por eso los sálibas de antes tenían grandes cañaverales
 
|ej_1=Por eso los sálibas de antes tenían grandes cañaverales
|tr_1=<u>Ñe'exanara</u> gwipua ñojãpu ĩxiguuxaja jĩtu saya ĩxadu saliaxa
+
|tr_1=<u>Ñexanara</u> gwipua ñojãpu ĩxiguuxaja jĩtu saya ĩxadu saliaxa
 
|sab_1=
 
|sab_1=
 
|ej_2=Por eso solamente los viejos son los que pueden comer pescado asado  
 
|ej_2=Por eso solamente los viejos son los que pueden comer pescado asado  
|tr_2=<u>Ñe'exanara</u> je'du sĩgwedujãra jĩtu bae leiga pajĩ ikwadu ñe'e okotona doigadi
+
|tr_2=<u>Ñexanara</u> je'du sĩgwedujãra jĩtu bae leiga pajĩ ikwadu ñe'e okotona doigadi
 
|sab_2=
 
|sab_2=
 
}}
 
}}
 +
{{cierra grupo}}
 +
{{grupo}}
  
 
{{acep_es
 
{{acep_es
Línea 113: Línea 129:
 
|equ=saixe  
 
|equ=saixe  
 
|fon=sai-xe
 
|fon=sai-xe
 +
|ej_1=
 +
|tr_1=
 +
|sab_1=
 +
}}
 +
{{cierra grupo}}
 +
{{grupo}}
 +
 +
{{acep_es
 +
|loc= por todo
 +
|cat_gra= loc. adj.
 +
|equ=sĩpodi
 +
|fon=sĩ-po-di
 
|ej_1=
 
|ej_1=
 
|tr_1=
 
|tr_1=
Línea 128: Línea 156:
 
|obs_cul=''Sĩõẽ'' 'por todas partes', también significa 'en todas partes'
 
|obs_cul=''Sĩõẽ'' 'por todas partes', también significa 'en todas partes'
 
}}
 
}}
 +
 +
{{acep_es
 +
|loc=en todas partes
 +
|cat_gra=loc. nom.
 +
|equ=sĩobena
 +
|fon=sĩ-o-be-na
 +
|ej_1=Lo que está en todas partes es la yerba mala
 +
|tr_1=<u>Sĩoe</u> <u>sĩobena</u> ĩxajã jiñu ooda bayadi
 +
|sab_1=Ismael Catimay
 +
}}
 +
{{cierra grupo}}
 +
{{grupo}}
  
 
{{acep_es
 
{{acep_es
Línea 134: Línea 174:
 
|equ=sĩãme  
 
|equ=sĩãme  
 
|fon=sĩ-ã-me
 
|fon=sĩ-ã-me
|ej_1=
 
|tr_1=
 
|sab_1=
 
}}
 
 
{{acep_es
 
|loc= por todo
 
|cat_gra= loc. adj.
 
|equ=sĩpodi
 
|fon=sĩ-po-di
 
 
|ej_1=
 
|ej_1=
 
|tr_1=
 
|tr_1=
 
|sab_1=  
 
|sab_1=  
 
}}
 
}}

Última revisión de 14:21 7 oct 2015

Diccionario español-salia huo. Instituto Caro y Cuervo.
por

    1. por la mañana   loc. nom. yeneje   [ɟenehe] var. d. ye'ne.
      • Ejemplo pendiente.
    2. por la mañana   loc. adv. yena jea   [ɟena hea]
      • Ejemplo pendiente.

    1. por debajo   loc. adv. ubenãda   [ubenãnda]
      • Ejemplo pendiente.

    1. por el camino   loc. nom. maanana   [maːnana]
      • Ejemplo pendiente.
      Observaciones gramaticales: Maanana 'por el camino' sufija el morfema -na: caso inesivo.

    1. ¿por dónde?   loc. adv. tenaja   [tenaha]
      • Ejemplo pendiente.

    1. ¿por qué?   loc. adv. amena   [amena] var. d. umena.
      • ¿Por qué dice eso? - ¿Amena ñe'e kwekwa?. (Santos Heliodoro Caribana)
      Observaciones culturales: Amena '¿por qué?, también significa ¿qué?, ¿de qué?, ¿por qué?.
    2. ¿por qué?   loc. adv. ameta   [ameta]
      • Ejemplo pendiente.
    3. ¿por qué?   loc. adv. omenataa'   [omenataːˀ] var. d. amanata.
      • Ejemplo pendiente.

    1. por un lado   loc. adv. beena   [beːna]
      • Niños vayan por un lado - Beena gukwa'da nẽtu. (Belarmino Pónare Guacarapare)
      Observaciones culturales: Beena 'hacia un lado' también significa 'por un lado'.

    1. por eso   loc. nom. ñexana   [ɲexana]
      • Por eso los sálibas de antes tenían grandes cañaverales - Ñexanara gwipua ñojãpu ĩxiguuxaja jĩtu saya ĩxadu saliaxa.
      • Por eso solamente los viejos son los que pueden comer pescado asado - Ñexanara je'du sĩgwedujãra jĩtu bae leiga pajĩ ikwadu ñe'e okotona doigadi.

    1. por fin   loc. nom. saixe   [saixe]
      • Ejemplo pendiente.

    1. por todo   loc. adj. sĩpodi   [sĩpodi]
      • Ejemplo pendiente.
    2. por todas partes   loc. adv. sĩõẽ   [sĩõẽ]
      • Ejemplo pendiente.
      Observaciones culturales: Sĩõẽ 'por todas partes', también significa 'en todas partes'.
    3. en todas partes   loc. nom. sĩobena   [sĩobena]
      • Lo que está en todas partes es la yerba mala - Sĩoe sĩobena ĩxajã jiñu ooda bayadi. (Ismael Catimay)

    1. por todas partes   loc. adv. sĩãme   [sĩãme]
      • Ejemplo pendiente.