Diccionario
Herramientas
Diccionario español-salia huo. Instituto Caro y Cuervo.
sudar
-
(yo) sudo v. c. chaixi taida [caixi taida] var. d. chaixi.
Conjugador sáliba
El verbo es chaixi taida, la raíz verbal es tai, su grupo es 3 y la fonotáctica de su raíz es CVV.
Nota bene: Este conjugador usa un algoritmo computacional, basado en un paradigma verbal, y no todas sus conjugaciones están testificadas.
Presente /
Pasado1PS taida 2PS taikwa 3PSM taia 3PSF taixa 1PPL taita 2PPL taikwãdo 3PPL taija Presente /
Pasado negativo1PS taidadia 2PS taikwadia 3PSM taiadia 3PSF taixadia 1PPL taitadia 2PPL taikwadiãdo 3PPL taijadia Presente /
Pasado continuo1PS taidina 2PS taikwina 3PSM taiina 3PSF taixina 1PPL taitina 2PPL taikwinãdo 3PPL taijina Presente /
Pasado continuo negativo1PS taidinadia 2PS taikwinadia 3PSM taiinadia 3PSF taixinadia 1PPL taitinadia 2PPL taikwinadiãdo 3PPL taijinadia Presente /
Futuro1PS taidaga 2PS taikwaga 3PSM taiaga 3PSF taixaga 1PPL taitaga 2PPL taikwagãdo 3PPL taijaga Presente /
Futuro negativo1PS taidadiga 2PS taikwadiga 3PSM taiadiga 3PSF taixadiga 1PPL taitadiga 2PPL taikwadigãdo 3PPL taijadiga Presente /
Futuro continuo1PS taidinaga 2PS taikwinaga 3PSM taiinaga 3PSF taixinaga 1PPL taitinaga 2PPL taikwinagãdo 3PPL taijinaga Presente /
Futuro continuo negativo1PS taidinadiga 2PS taikwinadiga 3PSM taiinadiga 3PSF taixinadiga 1PPL taitinadiga 2PPL taikwinadigãdo 3PPL taijinadiga Potencial imperfecto 1PS taidanao taidaga 2PS taikwanao taikwaga 3PSM taianao taiaga 3PSF taixanao taixaga 1PPL taitanao taitaga 2PPL taikwanao taikwagãdo 3PPL taijanao taijaga Nominalizado 3M taipe 3F taipo 3PLN taipodu Nominalizado negativo 3M taipedi 3F taipodi 3PLN taipodudi Nominalizado continuo 3M taipine 3F taipino 3PLN taipinodu Nominalizado continuo caduco focalizado 1PS (M) taipinexacha 1PS (F) taipinoxacha 2PS (M) taipinexaga 2PS (F) taipinoxaga 3PS (M) taipinexa 3PS (F) taipinoxa 1PP (M/F) taipinoduxata 2PP (M/F) taipinoduxagãdo 3PP (M/F) taipinoduxaja Nominalizado continuo focalizado 1PS (M) taipinecha 1PS (F) taipinocha 2PS (M) taipinega 2PS (F) taipinoga 3PS (M) taipinea 3PS (F) taipinoxa 1PP (M/F) taipinoduta 2PP (M/F) taipinodugãdo 3PP (M/F) taipinoduja Nominalizado perfecto focalizado 1PS (M) taipejocha 1PS (F) taipojocha 2PS (M) taipejoga 2PS (F) taipojoga 3PS (M) taipejoa 3PS (F) taipojoxa 1PP (M/F) taipodujota 2PP (M/F) taipodujogãdo 3PP (M/F) taipodujoja - Yo sudo - Jĩsi chaixi taida. (Tomás Joropa)
- Yo estoy sudando - Jĩsi chaixi taidina. (Hilaria Darapo)
- Ellos sudan cuando corren - Jĩtu jaixi taija jejana. (Domitila Guacarapare)
- (él) está sudando v. aixi taina [aixi taina]
- Ejemplo pendiente.
- (usted) está sudando v. aixi taigina [aixi taigina]
- Ejemplo pendiente.
- Nominalizado
- el que suda s. m. aixi taipe [aixi taipe]
- El caballo suda cuando cabalga - Ofeã yojo gúana aixi taipe. (Domitila Guacarapare)
- la que suda s. f. aixi taipo [aixi taipo]
- María suda cuando hace sol - Maliaxa jixu dudoena aixi taipo. (Domitila Guacarapare)
- los, las que sudan s. pl. aixi taipodu [aixi taipodu]
- Ellos sudan cuando caminan - Jĩtuja jĩtu guja aixi taipodu. (Hilaria Darapo)
Observaciones gramaticales: Chaixi taida 'yo sudo', es un verbo compuesto que prepone el objeto de la acción chaixi '(mi) sudor', el verbo tai- sufija el morfema -d-: índice de primera persona singular. El objeto de la acción -aixi prefija el morfema de posesión del nominal en mención y el verbo tai- sufija el morfema de persona y posiblemente se conjuga así: chaixi taida ‘(yo) sudo’, kwaixi taiga ‘(usted) suda’, aixi taija ‘(él) suda’, xaixi taixa ‘(ella) suda’ (¿?), taixi taita ‘(nosotros) sudamos’ (¿?), kwaixido taigãdo ‘(ustedes) sudan’ (¿?), jaixi taija ‘(ellos, ellas) sudan’ (¿?).
Observaciones gramaticales: Aixi taina '(él) está sudando' conformado por aixi 'sudor' y taina 'él sudando' que sufija el morfema -ø-: índice de tercera persona singular masculino, el morfema -in-: durativo y el morfema -a: modo real.
Observaciones gramaticales: Aixi taigina '(usted) está sudando' conformado por aixi 'sudor' y taigina '(usted) sudando' que sufija el morfema -g-: índice de segunda persona singular, el morfema -in-: durativo y el morfema -a: modo real.
Observaciones gramaticales: Aixi taipe 'el que suda', prepone el objeto de la acción aixi 'sudor', el verbo sufija el morfema de clase nominal animado -e: masculino singular.
Observaciones gramaticales: Aixi taipo 'la que suda', sufija el morfema de clase nominal animado -o: femenino singular.
Observaciones gramaticales: Aixi taipodu 'los, las que sudan', sufija el morfema de clase nominal animado -odu: masculino o femenino plural.