Diccionario
Herramientas
Diccionario español-salia huo. Instituto Caro y Cuervo.
pilar
-
(yo) pilo v. c. rodaga [rodaga]
Conjugador sáliba
El verbo es rodaga, la raíz verbal es ro_ag, su grupo es 6 y la fonotáctica de su raíz es CV_VC.
Nota bene: Este conjugador usa un algoritmo computacional, basado en un paradigma verbal, y no todas sus conjugaciones están testificadas.
Presente /
Pasado1PS rodaga 2PS rokwaga 3PSM roaga 3PSF roxaga 1PPL rotaga 2PPL rokwagãdo 3PPL rojaga Presente /
Pasado negativo1PS rodagdia 2PS rokwagdia 3PSM roagdia 3PSF roxagdia 1PPL rotagdia 2PPL rokwagdiãdo 3PPL rojagdia Presente /
Pasado continuo1PS rodinaga 2PS rokwinaga 3PSM roinaga 3PSF roxinaga 1PPL rotinaga 2PPL rokwinagãdo 3PPL rojinaga Presente /
Pasado continuo negativo1PS rodinagadia 2PS rokwinagadia 3PSM roinagadia 3PSF roxinagadia 1PPL rotinagadia 2PPL rokwinagadiãdo 3PPL rojinagadia Presente /
Futuro1PS rodagaga 2PS rokwagaga 3PSM roagaga 3PSF roxagaga 1PPL rotagaga 2PPL rokwagagãdo 3PPL rojagaga Presente /
Futuro negativo1PS rodagadiga 2PS rokwagadiga 3PSM roagadiga 3PSF roxagadiga 1PPL rotagadiga 2PPL rokwagadigãdo 3PPL rojagadiga Presente /
Futuro continuo1PS rodinagaga 2PS rokwinagaga 3PSM roinagaga 3PSF roxinagaga 1PPL rotinagaga 2PPL rokwinagagãdo 3PPL rojinagaga Presente /
Futuro continuo negativo1PS rodinagadiga 2PS rokwinagadiga 3PSM roinagadiga 3PSF roxinagadiga 1PPL rotinagadiga 2PPL rokwinagadigãdo 3PPL rojinagadiga Potencial imperfecto 1PS rodaganao rodagaga 2PS rokwaganao rokwagaga 3PSM roaganao roagaga 3PSF roxaganao roxagaga 1PPL rotaganao rotagaga 2PPL rokwaganao rokwagagãdo 3PPL rojaganao rojagaga Nominalizado 3M robe 3F robo 3PLN robodu Nominalizado negativo 3M robedi 3F robodi 3PLN robodudi Nominalizado continuo 3M robine 3F robino 3PLN robinodu Nominalizado continuo caduco focalizado 1PS (M) robinexacha 1PS (F) robinoxacha 2PS (M) robinexaga 2PS (F) robinoxaga 3PS (M) robinexa 3PS (F) robinoxa 1PP (M/F) robinoduxata 2PP (M/F) robinoduxagãdo 3PP (M/F) robinoduxaja Nominalizado continuo focalizado 1PS (M) robinecha 1PS (F) robinocha 2PS (M) robinega 2PS (F) robinoga 3PS (M) robinea 3PS (F) robinoxa 1PP (M/F) robinoduta 2PP (M/F) robinodugãdo 3PP (M/F) robinoduja Nominalizado perfecto focalizado 1PS (M) robejocha 1PS (F) robojocha 2PS (M) robejoga 2PS (F) robojoga 3PS (M) robejoa 3PS (F) robojoxa 1PP (M/F) robodujota 2PP (M/F) robodujogãdo 3PP (M/F) robodujoja - Yo pilo maíz - Jĩsi yomo rodaga.
- (yo) estoy pilando v. rodagina [rodagina]
- Yo estoy pilando maiz - Jĩsi yomo rodagina.
- nosotros pilamos v. rotagana [rotagana]
- Pilamos/pilábamos - Rotagana.
- Pilamos la catibia en un pilón - Kwãdira rotogo doposana.
- nosotros estamos pilando v. rotagina [rotagina]
- Ejemplo pendiente.
- Nominalizado
- el que pila s. m. rope [rope]
- Ejemplo pendiente.
- la que pila s. f. ropo [ropo]
- Ejemplo pendiente.
- los, las que pilan s. pl. ropodu [ropodu]
- Ejemplo pendiente.
- Locuciones
- (yo) pilo maíz v. yomo rodaga [ɟomo rodaga] var. d. rodaga.
- Yo pilo maíz - Jĩsi yomo rodaga.
- Ella pila maíz - Jixu yomo roxogã. (Domitila Guacarapare)
- carne pilada loc. verb. de'a roiga [deˀa roiga]
- Carne pilada - De'a roiga . (Samuel Joropa)
Observaciones culturales: Rodaga '(yo) pilo' que también significa 'descascarar los granos en el pilón', 'moler'.
Observaciones gramaticales: Rodaga '(yo) pilo', sufija el morfema -d-: índice de primera persona singular y el morfema -a: modo real. Este verbo cuya estructura silábica inicial es CV- con el modo real se conjuga: rodaga '(yo) pilo/pilé', rokwaga '(usted) pila/piló', roaga '(él) pila/piló', roxaga '(ella) pila/piló', rotaga '(nosotros) pilamos', rokwagãdo '(ustedes) pilan/pilaron', rojaga '(ellos, ellas) pilan/pilaron'.
Observaciones gramaticales: Rodagina '(yo) estoy pilando' sufija el morfema -d-: índice de primera persona singular, el morfema -in-: durativo y el morfema -a: modo real.
Observaciones gramaticales: Rotagina 'nosotros estamos pilando' infija el morfema -t-: índice de primera persona plural y sufija el morfema -in-: aspecto durativo y el morfema -a: modo real.
Observaciones gramaticales: Rope 'el que pila' sufija el morfema de clase nominal animado -e: masculino singular.
Observaciones gramaticales: Ropo 'la que pila' sufija el morfema de clase nominal animado -o: femenino singular.
Observaciones gramaticales: Ropodu 'los, las que pilan' sufija el morfema de clase nominal animado -odu: masculino o femenino plural.
Observaciones gramaticales: De'a roiga 'carne pilada' también significa 'carne molida'.