Diccionario español-salia huo. Instituto Caro y Cuervo.
venir

    1. (yo) vengo   v. c. choma   [coma]

      Conjugador sáliba

      El verbo es choma, la raíz verbal es om, su grupo es 1 y la fonotáctica de su raíz es VC.

      Nota bene: Este conjugador usa un algoritmo computacional, basado en un paradigma verbal, y no todas sus conjugaciones están testificadas.

      Presente /
      Pasado
      1PS choma
      2PS kwoma
      3PSM oma
      3PSF xoma
      1PPL toma
      2PPL kwomãdo
      3PPL joma
      Presente /
      Pasado negativo
      1PS chomadia
      2PS kwomadia
      3PSM omadia
      3PSF xomadia
      1PPL tomadia
      2PPL kwomadiãdo
      3PPL jomadia
      Presente /
      Pasado continuo
      1PS chomina
      2PS kwomina
      3PSM omina
      3PSF xomina
      1PPL tomina
      2PPL kwominãdo
      3PPL jomina
      Presente /
      Pasado continuo negativo
      1PS chominadia
      2PS kwominadia
      3PSM ominadia
      3PSF xominadia
      1PPL tominadia
      2PPL kwominadiãdo
      3PPL jominadia
      Presente /
      Futuro
      1PS chomaga
      2PS kwomaga
      3PSM omaga
      3PSF xomaga
      1PPL tomaga
      2PPL kwomagãdo
      3PPL jomaga
      Presente /
      Futuro negativo
      1PS chomadiga
      2PS kwomadiga
      3PSM omadiga
      3PSF xomadiga
      1PPL tomadiga
      2PPL kwomadigãdo
      3PPL jomadiga
      Presente /
      Futuro continuo
      1PS chominaga
      2PS kwominaga
      3PSM ominaga
      3PSF xominaga
      1PPL tominaga
      2PPL kwominagãdo
      3PPL jominaga
      Presente /
      Futuro continuo negativo
      1PS chominadiga
      2PS kwominadiga
      3PSM ominadiga
      3PSF xominadiga
      1PPL tominadiga
      2PPL kwominadigãdo
      3PPL jominadiga
      Potencial imperfecto
      1PS chomanao chomaga
      2PS kwomanao kwomaga
      3PSM omanao omaga
      3PSF xomanao xomaga
      1PPL tomanao tomaga
      2PPL kwomanao kwomagãdo
      3PPL jomanao jomaga
      Nominalizado
      3M ome
      3F omo
      3PLN omodu
      Nominalizado negativo
      3M omedi
      3F omodi
      3PLN omodudi
      Nominalizado continuo
      3M omine
      3F omino
      3PLN ominodu
      Nominalizado continuo caduco focalizado
      1PS (M) ominexacha
      1PS (F) ominoxacha
      2PS (M) ominexaga
      2PS (F) ominoxaga
      3PS (M) ominexa
      3PS (F) ominoxa
      1PP (M/F) ominoduxata
      2PP (M/F) ominoduxagãdo
      3PP (M/F) ominoduxaja
      Nominalizado continuo focalizado
      1PS (M) ominecha
      1PS (F) ominocha
      2PS (M) ominega
      2PS (F) ominoga
      3PS (M) ominea
      3PS (F) ominoxa
      1PP (M/F) ominoduta
      2PP (M/F) ominodugãdo
      3PP (M/F) ominoduja
      Nominalizado perfecto focalizado
      1PS (M) omejocha
      1PS (F) omojocha
      2PS (M) omejoga
      2PS (F) omojoga
      3PS (M) omejoa
      3PS (F) omojoxa
      1PP (M/F) omodujota
      2PP (M/F) omodujogãdo
      3PP (M/F) omodujoja
      var. d. chama.
      • Yo vengo del pueblo - Jĩsi sukwada choma. (Domitila Guacarapare)
      • Yo vendré mañana - Jĩsi chomaga tãde. (Domitila Guacarapare)
      • Cuándo vienen ellos para acá - Jĩtu jomina pajado. (Domitila Guacarapare)
      Observaciones culturales: Choma '(yo) vengo' también significa 'caminar'.
      Observaciones gramaticales: Choma '(yo) vengo' prefija el morfema ch-: índice de primera persona singular y sufija el morfema -a: modo real. Este verbo que comienza por vocal (-V) con el modo real se conjuga: choma '(yo) vengo/vine', koma '(usted) viene/vino', oma '(él) viene/vino', xoma '(ella) viene/vino', toma '(nosotros) venimos/vinieron', komãdo '(ustedes) vienen/vinieron', joma '(ellos, ellas) vienen/vinieron'.
    2. cuando (yo) vine   v. chomena   [comena]
      • La casa estaba pintada cuando vine - Chomena jooda deeguxúa jixu ito. (Domitila Guacarapare)
      • Cuando vengo - Chominanã. (Hilaria Darapo)
      • Venían - Jominana. (Hilaria Darapo)
      Observaciones gramaticales: Chomana 'cuando (yo) vine' prefija el morfema ch-: índice de primera persona singular, sufija el morfema -a: modo real y el morfema de caso -na: inesivo.
    3. (yo) voy a venir   v. chomaga   [comaga]
      • La joven va a venir hacia acá mañana - Jixu onixu xomaga pajado tãde. (Hilaria Darapo)
      Observaciones gramaticales: Chomaga '(yo) voy a venir' prefija el morfema ch-: índice de primera persona singular y sufija el morfema -ga: modo virtual.
    4. (yo) no vengo   v. chominadi   [cominadiã]
      • Yo no vengo - Chominadiã.
      • Si no vengo - Chomadina.
    5. (él) vendrá   v. omaga   [omaga]
      • Juan vendrá a trabajar - Jũã omaga mañojõ. (Domitila Guacarapare)
      Observaciones gramaticales: Omaga '(él) vendrá' prefija el morfema ø-: índice de tercera persona singular masculino y sufija el morfema -ga: modo virtual.
    6. también vienen   v. jomadata   [homadata]
      • Ejemplo pendiente.
      Observaciones gramaticales: Jomadata 'también vienen' prefija el morfema j-: índice de tercera persona plural y sufija el morfema -ta: caso aditivo.

  1. Nominalizado
    1. el que viene   s. m. ome   [ome]
      • Ejemplo pendiente.
      Observaciones gramaticales: Ome 'el que viene', sufija el morfema de clase nominal animado -e: masculino singular.
    2. la que viene   s. f. omeo   [omo]
      • Ejemplo pendiente.
      Observaciones gramaticales: Omeo 'la que viene', sufija el morfema de clase nominal animado -o: femenino singular.
    3. los, las que vienen   s. pl. omadu   [omadu]
      • Que vienen - O'madudi.
      Observaciones gramaticales: Omadu 'los, las que vienen', sufija el morfema de clase nominal animado -adu: masculino o femenino plural.

    1. como vino   v. kexadajana   [kexadahana]
      • Ejemplo pendiente.
    2. venir de un lugar   v. ẽpe'ajaa'   [ẽmpeˀahaːˀ]
      • Ejemplo pendiente.
      Observaciones culturales: Ẽpe'ajaa 'venir de un lugar', también significa 'pasar y llevarse algo'.